Norwich 2010

De Kerstvakantie is ook in Engeland vakantie. Een minder bekend effect daarvan is dat de zangers van de kathedrale koren dan vrijaf hebben. Daardoor ontstaat een vacuüm in de doorgaande lijn van dagelijkse gezongen diensten aan het eind van de middag.
Het is dan ook te begrijpen dat de vraag vanuit Harlingen aan de verantwoordelijken in Norwich met volle instemming werd beantwoord. Hoe blij men daar was, bleek wel uit de veranderingen die in de liturgische kalender waren aangebracht omdat wij kwamen.

Het feest van St. Stephen (26 december) werd verplaatst naar de 29e en het feest van Epiphany (“Driekoningen”) viel op zondag 2 januari en werd met alle luister vormgegeven.

Maar ook de bijzonderheden die op de ‘gewone’ dagen in deze week vielen, kwamen op ons pad. De eerste dienst die we zongen, was Evensong op 28 december, de feestdag van de Innocents, Onnozele Kinderen. Traditioneel wordt op deze dag de Kindermoord herdacht en in Norwich gebeurt dat met een processie naar de betreffende kapel. Uiteraard wordt tijdens deze processie gezongen, wat al tijdens de repetitie een paar bijzondere verrassingen met zich meebracht. De afstand rond het koor van de kerk is zó groot dat zang en orgelbegeleiding onmogelijk synchroon kunnen gaan. Verder ging de tocht door een onverlicht stukje van de kooromgang: tóch maar doorzingen, desnoods met geïmproviseerde tekst. Dat repeteren van zo’n processie ook nog ergens anders goed voor is, bleek toen we arriveerden bij de kapel in kwestie: de oppervlakte daarvan is zó klein dat er hoogstens 5 personen in passen. Het koor stond dus buiten, samen met de aanwezige kerkgangers. Goed opletten wat er in de kapel werd gebeden en gezongen om op tijd en op de goede hoogte het antwoord te kunnen inzetten!

We konden voor de repetities gebruikmaken van het prachtige nieuwe repetitielokaal dat naast de refectory is gebouwd: ruim, schoon, warm en licht, met de gangbare studie-koorbanken voor decani en cantoris aan beide zijden van de vleugel. Omdat deze prachtige ruimte vanwege de vakantie overdag tóch niet werd gebruikt, was het ook mogelijk om een keer extra te repeteren. Daarvoor was de ochtend van 30 december uitgekozen, een dag die qua liturgie redelijk sober was: geen processie, geen speciale aandacht voor Thomas Beckett.
De extra repetitie kon geen kwaad: er kwamen een paar diensten aan die muzikaal goed gevuld waren, te beginnen met bijna 40 verzen van psalm 119 op Oudjaarsdag in de Evensong, verder nogal wat hymns voor de Eucharist van 1 januari (The feast of the naming and cirumcision of Jesus), voor de processie in de Evensong op dezelfde dag, voor de Eucharist van 2 januari (Epiphany) en voor de processie van de bijbehorende Evensong.
Als met al voldoende muziek om een ochtend mee te vullen!

Oudejaarsavond heeft in Engeland een andere sfeer dan bij ons. Mede daarom was het een uitstekend idee van Geke om gezamenlijk te gaan eten bij The Prince of India, een beproefd Indiaas restaurant in de nabijheid van de kathedraal. Het diner was uitstekend en gevarieerd. Voor sommigen was de avond hiermee nog niet écht afgelopen: tevoren was al geïnformeerd bij een pub die misschien wat extra gasten kon herbergen om de jaarwisseling te vieren. Speciale vermelding in dit verband voor Eerde, die gebruik maakte van het recht om vuurwerk af te steken. Dat is voor particulieren iets bijzonders!

Het tijdstip voor de Eucharist op nieuwjaarsdag was 12.00 noon, dus de repetitie begon pas (!) om 10.30. Voor deze viering wordt het schip gebruikt, dus de processie en het loop-gebeuren was aangepast aan deze situatie. De route naar en vanuit de koorbanken is nauwkeurig vastgelegd. De vaste gezangen voerden we uit in de zetting van Wood (Missa portae honoris), die in deze kerk vertrouwd klonk, maar voor sommige kerkgangers tóch nog nieuw was.
Zoals al gezegd werd Evensong deze dag verrijkt met een processie naar een van de kapellen in de kooromgang. Het was bijzonder om daar Ich steh’ an deiner Krippen hier te zingen. Zo’n Bach-koraal heeft een heel ander karakter dan de anthems die we tot dan toe hadden gezongen.

Ook de volgende dag een Eucharist; dit keer op een wat vroeger tijdstip (10.30 u.), dus navenant eerdere repetitie. Deze keer de Mis van Darke, waarvan de eenvoud toch wat complexer is dan op het eerste gezicht lijkt. In deze viering werd gepreekt op een indrukwekkende manier. Met als begin- en eindzin to be a light to lighten the gentiles, een citaat uit het Nunc dimittis, maakte de priester een mooie tocht langs de lezingen, inclusief de tekst van psalm 72 die als tussenzang was gekozen. Uitgangspunt was de middeleeuwse wereldkaart, de mappa mundi, waarop Jeruzalem het centrum vormt. Dit verschijnsel werd in verband gebracht met de teksten van Jesaja 60 , psalm 72 en Mattheus 2. Daarin wordt op vanuit verschillend perspectief Jeruzalem centraal gesteld: uiteindelijk komen alles en allen daar bijeen. Dat dit samenkomen ook weer een centrifugaal element heeft, bleek uit de epistellezing (Efezen 3,1-12). Uiteindelijk gaat het om a light to lighten the gentiles.

Indrukwekkend onderdeel van deze Eucharist was – na de voorbede en the Peace- de processie van drie priesters in rode kazuifels. Zij kwamen vanuit het schip met goud, wierook en mirre naar voren. Als processielied zongen wij een prachtige zetting van Adriaan Cornelis Schuurman: Wij edelingen, blij van geest, driestemmig. Zoals wel vaker het geval is in de Engelse kerk, duurde de processie exact even lang als ons lied.
De gaven goud, wierook en mirre werden aangeboden als tekenen van zuivering van het hart (goud), opstijgend gebed (wierook) en helende kracht (mirre).

De viering werd bijgewoond door veel kerkgangers, die de hymns uit volle borst meezongen. Een groot aantal van hen kwamen we tegen bij de koffie na de dienst. Complimenten van alle kanten!

De middagpauze was deze dag wat langer dan op 1 januari, vanwege het eerdere tijdstip van de Eucharist. Dus nog even gelegenheid voor een laatste wandelingetje door het centrum van Norwich en voor een stuk carrot-cake bij de koffie.

Om 14.00 u. repetitie voor de laatste Evensong van dit verblijf in Engeland. Op dit hoogfeest werd ook de Evensong bijzonder vormgegeven. Een preek over een gevoelig onderwerp: men heeft tegenwoordig weinig tijd over voor het bezoek aan kerkdiensten. Als een voetbalwedstrijd korter duurt dan anderhalf uur, klinkt er protest, maar als een kerkdienst langer duurt dan 45 minuten, begint men al te morren. Na afloop van de dienst bleek dit thema ook voor ons aansprekend te zijn: de tongen kwamen goed los.
Deze dienst had muzikaal gesproken feestelijke hoogtepunten, niet alleen voor ons, maar ook voor de clergy, die duidelijk blijk gaf van meer dan tevredenheid: Canticles van Smart, There shall a star van Mendelssohn en last but not least een mooie bewerking van We three kings of Orient van Bruining- Visser.

En toen was het ineens voorbij… Opnieuw een mooi en inspirerend verblijf. Gedenkwaardig incident: bij de allereerste repetitie in de kathedraal kwam er een oude man leunend op zijn stok naar Geke toe. Hij was erg onder de indruk, want het klonk precies hetzelfde als toen hij zelf als jongetje zong in de kathedraal van Southwark (London). Een mooier compliment kun je niet krijgen; de missie van de schola liturgica (de traditie blijven voortzetten, ook als het gewone koor vakantie heeft) is geslaagd!

Ton Tromp

Leave a Reply